Overschrijding kritische stikstofdepositie op natuur, 2009
U bekijkt op dit moment een afgesloten indicator. Deze indicator wordt niet meer bijgewerkt. De reden hiervoor staat hieronder vermeld. De archiefversies van deze indicator (indien aanwezig) zijn nog wel beschikbaar.
Deze indicator wordt in deze vorm niet meer geactualiseerd. Zie voor informatie over kritische stikstofdepositie:
Circa 60 procent van het areaal natuur heeft een zodanig hoge toevoer van stikstof dat kwetsbare plantensoorten worden verdrongen door grassen en struiken.
Achteruitgang zeldzame soorten door teveel stikstof in de bodem
Teveel stikstof in de bodem is een belangrijke oorzaak voor de achteruitgang van zeldzame soorten. Kwetsbare plantensoorten verdwijnen wanneer de hoeveelheid stikstof die op de bodem valt het kritisch depositieniveau overschrijdt. Hoe hoger de overschrijding en hoe langer deze duurt, hoe groter de effecten. Nationaal en internationaal wordt overschrijding van kritische depositie gebruikt als indicator voor biodiversiteitsverlies. Zo is het één van de kernindicatoren van de Convention on Biological Diversity. Ammoniak maakt tweederde deel uit van de stikstof die op de bodem valt, en is hoofdzakelijk afkomstig uit de landbouw. De rest komt van stikstofoxiden uit onder andere verkeer en energieopwekking.
Risico's vooral hoog in gebieden met intensieve veehouderij
In natuurgebieden nabij intensieve veehouderij, is de overschrijding van het depositieniveau al snel twee maal te hoog. In Noordwest Nederland is de natuur het best beschermd tegen stikstof. Maar ook de duinen zijn kwetsbaar.
Maatregelen
De natuur kan met verschillende maatregelen effectief beschermd worden tegen de risico's van de vermestende en verzurende invloed van de depositie.
Verplaatsing van stallen en het stellen van strenge regels aan het uitrijden van mest kunnen op lokaal niveau voor verbetering zorgen. Zoneringsbeleid rond kwetsbare natuurgebieden heeft in het verleden al bijgedragen aan daling van de ammoniakemissie rond die gebieden. Ook kunnen in natuurgebieden de gevolgen van stikstofdepositie beperkt worden door beheersmaatregelen, zoals baggeren, maaien en plaggen. Daarnaast kan de stikstofuitstoot verder terug met strenger nationaal en Europees emissiebeleid gericht op bijvoorbeeld auto's en grote bedrijven. De Programmatische Aanpak Stikstof van het kabinet streeft naar bescherming van de Natura2000-gebieden door een balans tussen deze verschillende mogelijkheden.
Nieuwe inzichten in stikstofdepositie
Recent is gebleken dat de hoeveelheid stikstof die vanuit de lucht op de bodem terecht komt bijna twintig procent lager is dan eerder werd berekend.
Beleid met betrekking tot stikstofdepositie
Het Nederlandse natuurbeleid streeft naar duurzame condities voor het voortbestaan van alle in 1982 voorkomende soorten en populaties. Vermesting van de bodem, in natuurgebieden veelal door stikstofdepositie uit de lucht, vormt een belangrijk knelpunt. Om te zorgen dat in 2020 de situatie duurzaam is voor het voortbestaan van alle in 1982 voorkomende soorten en populaties, moeten de knelpunten worden opgelost.
Bronnen
- Velders, G.J.M., et al. (2010, in prep.) Kaarten voor grootschalige stikstofdepositie in Nederland. Rapportage 2010. PBL-rapport 500088007. Planbureau voor de Leefomgeving, Bilthoven.
Relevante informatie
- Bal D, Beije HM, Dobben JH van, Hinsberg A van, (2007) Overzicht van kritische stikstofdeposities voor natuurdoeltypen. Ministerie van LNV, Directie Kennis, Ede.
- Coordination Centre of Effects. Methoden voor bepaling van kritische depositiewaarden.
- Dobben HF van, Hinsberg van A, (2008) Overzicht van kritische depositiewaarden voor stikstof, toegepast op habitattypen en Natura 2000-gebieden. Alterra en Milieu- en Natuurplanbureau. Alterra-rapport 1654. Wageningen.
- De Haan, B.J., Kros, J., Bobbink, R., Van Jaarsveld, J.A., De Vries, W. en Noordijk, H. (2008) Ammoniak in Nederland. PBL Rapport 500125003. Planbureau voor de Leefomgeving, Bilthoven.
- PBL (2010) Website Grootschalige Concentratiekaarten Nederland 2009 (GCN)
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
Overschrijding kritische stikstofdepositie op natuur
- Omschrijving
Overschrijding kritische stikstofdepositie op natuur (mol N per hectare)
- Verantwoordelijk instituut
Planbureau voor de Leefomgeving
- Berekeningswijze
Vergelijking van deposities (berekeningen op basis van OPS) met kritische depositieniveaus voor natuur. Kritische depositieniveaus zijn berekend met modellen (Natuurplanner) en bepaald met experimenteel onderzoek.
- Basistabel
In beheer bij PBL/NLG
- Geografische verdeling
Nederlandse natuur
- Verschijningsfrequentie
Jaarlijks
- Opmerking
Uitgangspunt voor de berekening van de kritische depositiewaarden is de landelijke natuurdoeltypekaart van LNV. Een andere natuurdoelenkaart (bijvoorbeeld te beschermen Natura 2000 doelen) zal een andere overschrijding opleveren.
- Betrouwbaarheidscodering
-
Archief van deze indicator
Referentie van deze webpagina
CLO (2010). Overschrijding kritische stikstofdepositie op natuur, 2009 (indicator 1423, versie 01, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.