Gewenst grond- en oppervlaktewaterregime (GGOR): stand van zaken 2001

Voortgang vaststelling GGOR

Vanwege bestuurlijke en technische problemen is het de provincies niet gelukt om in 2002 het GGOR vast te stellen. Inmiddels is afgesproken in artikel 5 van het Nationaal Bestuursakkoord Water dat de provincies de kaders voor het GGOR in het landelijk gebied uiterlijk in 2005 vastgesteld moeten hebben. Vervolgens zullen de waterschappen tussen 2005 en 2010 de GGOR's opstellen. Het kan nog wel tot 2010 duren voordat het GGOR landsdekkend beschikbaar is.

GGOR, OGOR en AGOR

Onder het begrip GGOR vallen ook het Optimale en het Actuele Grond- en Oppervlaktewater Regime (respectievelijk OGOR en AGOR). Het OGOR is die situatie, waarbij de hydrologische situatie van de bodem, het beoogde gebruik van die bodem (de gebruiksfunctie) optimaal ondersteunt. Dat geldt zowel voor de kwaliteit als de kwantiteit van het water. Dit OGOR kan voor elke gebruiksfunctie van de bodem (landbouw, natuur, bebouwing) worden berekend c.q. opgesteld.
Als functies met een (totaal) verschillend OGOR, bijvoorbeeld landbouw en natte natuur, elkaar raken of met elkaar verweven zijn, moet een compromis worden gezocht dan wel een keuze worden gemaakt. Bijvoorbeeld een optimale toestand voor een van de functies en een marginale toestand voor de andere. Er wordt dan een maatschappelijk afgewogen doel gerealiseerd. Het GGOR geeft die maatschappelijk gewogen situatie weer. Het kan ook betekenen dat er geen gewicht aan natuur wordt toegekend en de grondwaterstand op de landbouw wordt afgestemd. De verdroging is dan beleidsmatig opgelost.

Het belang van GGOR voor de aanpak van verdroging

Het concept van GGOR en OGOR biedt interessante perspectieven om de verdrogingsdoelstelling uit te werken tot meetbare natuur- en waterdoelen. Voor alle grondwaterafhankelijke natuurdoeltypen kunnen OGOR's worden berekend. Vanuit het natuurdoel gezien is het verschil tussen AGOR en OGOR de mate van verdroging.
AGOR en GGOR kunnen in het terrein relatief simpel worden gemeten. In het kader van de inventarisatie van verdroogde gebieden 2003, zal de werkgroep Inventarisatie verdroogde gebieden 2003 een voorstel ontwikkelen om de huidige verdrogingsdoelstelling om te vormen tot een doelstelling in termen van OGOR en/of GGOR.

Problemen bij de uitwerking van GGOR

Zowel in technisch als in bestuurlijk opzicht bestaat er nogal wat verwarring over GGOR en alles wat daar omheen speelt. Een poging om met name in de bestuurlijk-juridische kant helderheid in te brengen is gedaan door Arcadis in opdracht van Rijkswaterstaat, IPO, Unie van Waterschappen en STOWA (Arcadis, 2000). In hoofdlijnen is men het met de conclusies van dat onderzoek eens, dat het waterschap de uitwerking van het GGOR in nauwe samenspraak met de grondwaterbeheerder (doorgaans de provincie) en de gemeenten opstelt. Vervolgens wordt het GGOR opgenomen in het waterbeheersplan van het waterschap, dat door de provincie wordt goedgekeurd. De Commissie Integraal Waterbeheer (CIW) heeft dit advies inmiddels op hoofdlijnen overgenomen.
Er moeten nog wel een aantal onduidelijkheden worden opgelost. Onder andere de relatie tussen het GGOR en de recent ontwikkelde watertoets, de ruimtelijke ordening en de regionale normstelling. Daarnaast geven de provincies een eigen invulling aan het proces om te komen tot een GGOR. Dit heeft er al toe geleid dat het GGOR in 2002 nog niet was vast gesteld. Het is de vraag in hoeverre het GGOR voor de verschillende provincies straks onderling vergelijkbaar zal zijn. Uit oogpunt van beleidsevaluatieve doeleinden lijkt het gewenst dat in ieder geval het OGOR, meer nog dan het GGOR, in de verschillende provincies onderling vergelijkbaar is.